Diş Plağı Nedir? Nasıl Önlenir?
Diş plağı nedir? Diş plağı temizleme işlemi, Diş plakları nasıl temizlenir?
Diş plağı, diş yüzeyinde oluşan ve bakterilerin yapışabileceği yapışkan bir tabakadır. Bakteriler diş çürümesine neden olabilecek asitler üretir ve bu tabaka zamanında temizlenmezse diş taşlarına yani tartara neden olarak diş eti hastalıklarına ve dişlerin çürümesine neden olur.
Diş plağı, tükettiğimiz besinlere ve sıvılara göre dişlerimizde her gün oluşur. Diş plağının ne kadar yüksek oranda oluşacağı tükettiğimiz katı ve sıvı besinlerdeki şeker ve asit oranına göre değişiklikler gösterir.
Bilim adamları diş plağı için “biyofilm” tanımlamasını kullanırlar çünkü diş plağı, yapışkan bir polimer tabakasıyla çevrili yaşayan mikroplardan oluşan bir topluluktur. Yapışkan kaplama, mikropların gelişen mikro kolonilere dönüşebilmeleri için ağzınızdaki yüzeylere yapışmasına yardımcı olur.
Diş Plağı ve Diş Tartarı Oluşumu
Diş plağı, düzenli olarak temizlenmediğinde, tükürükte bulunan kalsiyumu ve diğer mineraller, biriktirerek tartar adı verilen kirli beyaz veya sarı bir maddeye dönüşebilir.
Tartar, dişlerimizin ön ve arka kısımlarında diş eti çizgisi boyunca birikir. Özenli bir diş ipi ve diş fırçası kullanımı tartar oluşumunun bir kısmını yerinden oynatabilse de, muhtemelen tamamından kurtulmak için bir diş hekimine gitmeniz gerekecektir.
Diş Plağı Nasıl ve Neden Oluşur?
Ağzımız gelişen bir ekosistem gibidir. Tükettiğimiz besinler ve sıvılar bu ekosistemin nasıl oluşacağını ve ne kadar zarar vereceğini belirler. Bakteriler ve diğer organizmalar yemek yediğimizde, içtiğimizde ve soluduğumuzda içeri girerler. Çoğu zaman, ağız ekosistemimizdeki hassas denge korunur, ancak belirli bakteri türleri aşırı çoğaldığında sorunlar ortaya çıkabilir.
Karbonhidratlı veya şekerli yiyecek ve içecekleri tükettiğimizde, bakteriler bu gıdalarla beslenir ve bu süreçte asit üretirler. Bu asitler
- Çürüklere,
- Diş eti iltihabına ve
- Ağız kokusuna neden olabilir.
Diş plağından kaynaklanan diş çürüğü, diş etlerinizin altında göremediğiniz yerlerde bile olabilir ve dişlerimizin diş etine tutunduğu bölümleri yiyerek tüketebilir. Bu durum bir süre sonra zayıflayan dişin gevşemesine ve düşmesine yol açabilir.
Diş Plağı Nedir? Nasıl Teşhis Edilir?
Çoğu zaman diş plağı renksiz veya soluk sarıdır. Bir diş hekimi, ağız muayenesi sırasında küçük bir ayna kullanarak dişlerinizdeki plağı tespit edebilir.
Diş Plağı Tedavisi Nedir?
Yumuşak kıllı bir diş fırçası ile dişlerinizi düzenli olarak fırçalayarak ve diş ipi kullanarak plağı çıkarabilirsiniz. Bazı diş hekimleri, plak çıkarmada daha etkili olduklarına inandıkları için elektrikli diş fırçalarını önermektedir.
2019 yılında yapılan bilimse bir çalışma, kabartma tozu içeren bir diş macunlarının diş plaklarının temizlenmesinde daha etkili olduklarını ortaya koymuştur. (Kaynak)
Sertleşerek tartara dönüşen diş plağının bir diş hekimi tarafından çıkarılması gerekecektir. Diş doktorunuz dişlerinizde oluşan diş taşlarını yani tarları diş minelerinize ve diş etlerinize zarar vermeden temizleyecektir. Tartarlar, ulaşılması zor yerlerde birikebileceğinden, kontrol altında tutmak için yılda en azından iki kez diş hekimine gitmek gerçekten önemlidir.
Diş Plağı Nasıl Önlenir?
Diş Fırçası Kullanımı
Plaktaki bakterilerin dişlerinize ve diş etlerinize zarar vermesini önlemek için yapabileceğiniz en önemli şey dişlerinizi her gün temizlemektir. Dişlerinizi günde iki kez fırçalayın ve bunu şekerli yiyecekler yedikten sonra da mutlaka tekrarlayın. Çünkü şeker diş plaklarını artıran en önemli besin kaynağıdır.
Diş İpi Kullanımı
Diş plağı, diş fırçasının ulaşamayacağı dar alanlarda da oluşabileceğinden, dişlerinizi günlük olarak diş ipi ile temizlemek de çok önemlidir. İyi bir ağız sağlığının en önemli parçalarından biri de, kontroller için diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret etmektir.
Gargara Kullanımı
Diş fırçası ve diş ipi kullanımı her zaman tek başına yeterli gelmeyebilir. Özellikle vücut asit oranı yüksek olan insanlarda diş plağı daha yoğun olabilir. Bu gibi durumlarda ağız gargarası kullanmak daha iyi sonuçlar verir. 2016 yılında yapılan bilimsel bir incelemede, araştırmacılar, ağız gargaralarının fırçalama ve diş ipi ile birlikte kullanıldığında plak ve diş eti iltihabında önemli bir azalma sağladığı sonucuna varmışlardır. (Kaynak)
Ancak bazı ağız gargaralarının içlerindeki maddeler,
- Diş lekesine,
- Tat kaybına ve
- Diş hassasiyetlerine
neden olabilir. Bu durumu önlemek amacıyla bitkisel kökenli gargaralar kullanabilirsiniz.
2017 yılında yapılan bilimsel bir çalışma içerisinde,
- Okaliptüs yağı,
- Kekik,
- Mentol ve
- Keklik üzümü
bulunan gargaraların çok daha iyi sonuçlar verdiğini ortaya çıkarmıştır. Bu içeriklere sahip gargaraların diş eti iltihabını ve diş plağını ciddi oranda azalttığı gözlemlenmiştir. (Kaynak)
Ağız gargaraları çok farklı maddelerden yapıldıkları için kendi ağız ve diş yapınıza en uygun olan gargaraları kullanmak için diş doktorunuzdan öneri almanız daha iyi olabilir.
Diş Plağından Korunmanın Yolları
Her gece uyurken ve gün içinde yemek yiyip içerken ağzımızda ve dişlerimizde plak oluşur.
- Ağız ve diş bakımına dikkat etmek,
- Şekerli yiyecek ve içecekleri kısıtlamak
- Yılda bir veya iki kez diş doktoruna gitmek
diş plağı oluşumunu ve zararlarını kontrol altına almamızda önemlidir.
Düzenli diş temizliği ve bakımı yapılmadığında, diş plağı sertleşerek tartara dönüşebilir veya diş çürüklerine ve diş eti hastalığına neden olabilir. Ağzımızdaki iltihaplanma başka sağlık sorunlarına yol açabilir, bu nedenle düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanma, gargara kullanımı ve düzenli diş hekimi ziyaretleri ile diş plaklarının zararlarını önleyecektir.
Diş plağı temizliği yapılmadığında neler olur? Yukarıda da bahsettiğimiz gibi diş etleriniz çekilerek dişleriniz zayıflar ve sonu diş kayıpları ile sonuçlanacak bir süreç başlayabilir. Bu durumda implant tedavisi ile düşen dişin yerine yeni bir diş eklenmesi gerekebilir. En iyi ihtimalle dişleriniz çürüyeceği için diş dolgusu veya kanal tedavisi yapılması gerekebilir.